- Details
Presentatie van een documentaire over joodse diaspore
Op 11 oktober organiseerde het Bestuur van de Stichting Vrienden van het Nationaal Archief de presentatie van een documentaire gemaakt door mevrouw Ieteke (Inchi) Witteveen en medewerkers, met als titel:
“Diasporá hudiu na tur dos banda di laman ”
“Joodse Diaspora aan beide kanten van de zee”
Mevrouw drs. Witteveen, antropoloog, is momenteel directeur van IDA Sa, een instituut voor beheer van de hulpbronnen van de cultuur op Curaçao. Van mei 2001 tot 1 september 2011 was ze directeur van het NAAM, (het National Archeological Anthropological Memory Management Institute), onderzoeksjournalist en sociaal cultureel werker.
De documentaire heeft als doel om de lange, gezamenlijke geschiedenis van Curaçao en Coro, aan de overkant, waar met name de huidige generatie geen weet van heeft, visueel vast te leggen. De 35 minuten durende documentaire was in het Papiamentu en Spaans met ondertitels. Een Engelstalige versie is ook beschikbaar.
Mevrouw Witteveen gaf vóór het vertonen van de documentaire een korte toelichting hierover. Na de documentaire was er gelegenheid zijn om om nader in te gaan op de inhoud en om vragen te stellen aan mevrouw Witteveen.
Na afloop was er weer de gelegenheid om op de patio, onder het genot van een drankje, na te praten.
- Details
Excursie naar de raffinaderij
Op 31 mei was er in de ochtenduren voor een groep van 20 Vrienden van het Archief een rondleiding op het terrein van de raffinaderij.
Na verzamelen en registratie ging de groep met een bus van de Isla naar hun hoofdgebouw waar een bedrijfsfilm over de huidige raffinaderij werd vertoond. Daarna volgde een presentatie van de eigen milieudienst over hun activiteiten. Van de mogelijkheid om daarbij vragen te stellen werd goed gebruik gemaakt. Ook werden er monsters van grondstoffen en eindproducten getoond.
Na een korte pauze reed de bus over het terrein langs de verschillende installaties, waarbij onderweg echter niet kon uitgestapt kon worden, behalve bij het controlecentrum. Daar was er een uitgebreide uitleg hoe men van daaruit alle processen controleert en reguleert. Zo nodig maakt men via een portofoon contact met een medewerker bij de fabriek.
De rondrit vervolgde langs verschillende onderdelen zoals de BOO, Curoil, de zwavelberg, opslag- en werkplaatsen en ook langs de oude directeurswoning en de oude familiebegraafplaats op de voormalige plantage Asiento. Daar liggen onder andere Graaf Charles A. de Larrey (1770-1832) en zijn vrouw Petronella Coerman begraven.
Voor een tweede groep Vrienden was er op 2 juni gelegenheid om deze excursie te maken.
De groepsfoto was op de trap in het hoofdkantoor van de Isla raffinad
erij.
- Details
Ren, Janina, ren!
Op woensdag 11 mei 2016 werd een lezing gegeven door Jeannette van Ditzhuijzen en Marjan Brouwers over hun biografische roman “Ren, Janina, ren!”, welke gaat over de jeugd van Janina de Marchena–Katz.
Die jeugd speelde zich af in het vooroorlogse Polen, nu Oekraïne, met op de achtergrond de permanente dreiging van Hitler-Duitsland. Daarnaast was er veel onderzoek nodig naar de familie, Janina’s geboorteplaats en naar de jaren dertig en veertig in Polen en Duitsland. Het bleek dat Janina aan de ene kant heel gedetailleerde herinneringen had, maar over bepaalde feiten zoals leeftijden van haar familieleden niets wist. Dat moesten de auteurs dus allemaal gaan uitzoeken.
Door naspeuringen op internet, via literatuur, door contacten met familie in Amerika en met Joodse musea in Washington en Warschau wisten de auteurs veel zaken boven water te halen. Al gauw werd duidelijk dat het geheugen soms bepaalde feiten opslaat die niet corresponderen met de werkelijkheid. Af en toe werd het zoeken bemoeilijkt doordat familieleden hun naam hadden veranderd. Maar door goed te graven op internet vonden de auteurs geleidelijk aan steeds meer feiten, waaruit ze de jaartallen van andere gebeurtenissen konden destilleren.
Tijdens de lezing gaven zij een verslag van hun speurwerk naar Janina’s familie, haar geboortestreek Galicië en de omstandigheden welke zich tijdens die oorlogsjaren hebben voorgedaan. Zij lieten daarbij ook foto’s en documenten zien die niet in het boek staan. Verder vertelden zij over de keuzes die ze moesten maken: ‘welke feiten noemen we wel, en welke laten we liever weg. En waarom? Welke gebeurtenissen zijn echt gebeurd en wat hebben de auteurs verzonnen?’
Een zeer interessante en bijzondere lezing; bijzonder en emotioneel omdat op deze avond ook de hoofdpersoon van het boek aanwezig was.
.JPG "dankwoord")
- Details
Cultuur-historische sterrit rondom Willemstad
Op zondagochtend 29 november werd er door de Vrienden van het Archief een cultuur-historische auto-sterrit georganiseerd, met start en finish bij het gebouw van het Nationaal Archief op Scharloo.
De inschrijving kwam aanvankelijk langzaam op gang, misschien omdat op dezelfde ochtend ook de KLM-loop werd gehouden. De dag er voor was het eiland getroffen door zware onweersbuien en plaatselijke overstromingen, vooral op Banda Abao. Op de ochtend zelf was de lucht bewolkt en vielen er eerst nog enkele regendruppels, maar in de loop van die ochtend kwam de zon door en werd het een prachtige dag, die in niets op de vorige dag leek.
De deelnemers werden door de routebeschrijving langs een aantal standbeelden, monumenten en cultuur-historische plekken geleid. De vragen waren soms gemakkelijk op te lossen, soms erg lastig en ook werd er een beroep op parate kennis gedaan. Op een tweetal plaatsen, bij het Riffort en bij Zuikertuin, moest men de auto laten staan en te voet verder om vragen beantwoord te krijgen. Tegen twaalf uur kwamen de eerste auto's bij de finish aan en een half uur later was iedereen binnen.
Na de finish was er limonade en een beker soppi di carni met een broodje. Terwijl onder de tent de eigen ervaring met de goede antwoorden werd vergeleken, keken de juryleden de formulieren na en werd de uitslag, op basis van de minste strafpunten, berekend. Uiteindelijk was het beste resultaat voor de auto van de familie Kleist/Monsanto c.s.(zie foto), die daarmee de winnaar van deze sterrit werd, gevolgd door de groep Statia/Reijna c.s. en op de derde plaats de auto van Perquin/Claresa c.s. De prijzen bestonden uit cadeaubonnen.
De samensteller van de autosterrit, de heer Erwin Gibbes, kan voldaan terugkijken op deze zeer geslaagde activiteit.
Tevens werd door het bestuur van de gelegenheid gebruik gemaakt om Lilian, Vanessa en Daniela hartelijk te bedanken voor hun inzet en hulp bij alle activiteiten gedurende het afgelopen Vrienden-jaar, door deze 3 dames te verrassen met 'n presentje.
Klik hier voor meer foto's van dit evenement.
- Details
De stedenbouwkundige ontwikkeling van historisch Willemstad
Op 15 september was er in het auditorium van het Nationaal Archief een lezing door de heer Michael A. Newton met als onderwerp “De stedenbouwkundige ontwikkeling van historisch Willemstad.”
We komen allemaal regelmatig in Punda of Otrobanda. Maar hebben we ons weleens afgevraagd hoe de oude stad is ontstaan? Hoe zag de St. Annabaai en omgeving er zo’n 5 eeuwen geleden uit? Michael Newton schetste aan de hand van oude kaarten, tekeningen en foto’s een beeld van de stedelijke ontwikkeling van historisch Willemstad vanaf de 17e eeuw tot heden.
Er kwamen vele uitbreidingsplannen ter sprake, waarvan een deel wel en een deel nooit werd uirgevoerd. Of slechts ten dele, zoals de muur rondom het gebied dat nu als Wilhelminaplein bekend staat. Grote veranderingen in de twintigste eeuw waren het ontstaan van het Helfrichplein, het dempen van het Rifwater en stukken van het Waaigat en de aanleg van de op- en afritten van de Julianabrug.
Michael A. Newton studeerde Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Na afronding van zijn studie in 1987 kwam hij terug naar Curaçao waar hij vijf jaar werkte bij de DROV, vooral aan het opzetten van een monumentenbeleid voor het eiland. Sinds 1993 is hij als restauratie architect werkzaam bij de Stichting Monumentenfonds Curaçao. In januari 2015 richtte hij zijn eigen adviesbureau op: ‘Newton Heritage Consulting BV‘. In 1995 was hij medeoprichter van de Vrienden van het Archief.
Na afloop werd de spreker niet alleen voor deze lezing bedankt, maar ook voor de vele andere activiteiten, die stuk voor stuk werden genoemd, die hij in de afgelopen 20 jaar voor De Vrienden heeft verzorgd. Daarna was er weer gelegenheid om op de patio na te praten.
- Details
Dolf Henkes, doet de hemel open en wordt verduisterd
Op dinsdag 21 april 2015 werd een lezing gegeven door onze Vriend Rien te Hennepe met als titel “Dolf Henkes, doet de hemel open en wordt verduisterd”.
In deze zeer interessante lezing werd ingegaan op het leven en de werken van Dolf Henkes. Henkes is op Curaçao vooral bekend van de wandschilderingen in de kapel van het Sint Elisabeth Hospitaal en in het oude stationsgebouw op Hato. Maar het blijkt dat hij tijdens zijn periode op Curaçao nog veel meer – prachtig - werk heeft gemaakt en ook op schilderijen die later zijn gemaakt komen de invloeden van Curaçao terug. Ook verschillende personen werden geportretteerd, zoals pater Hulshof en het echtpaar Kasteel. Het herdenkingsboek ter gelegenheid van 100 jaar Sint Elisabeth Gasthuis bevat een aantal prachtige prenten van hem.
Tijdens de lezing, met veel beeldmateriaal, zagen we hoe de eerste wandschilderingen in de kapel waren: bijzonder was het dat de Christusfiguur geschilderd was rond het kruisbeeld dat daar toen hing. Helaas moest Henkes deze muurschildering in 1977 wijzigen, omdat het houten kruisbeeld volledig door termieten was vernield. Maar ook andere kunstenaars die in die periode aan het werk waren werden genoemd. Zoals Lou Asperslagh die de glas-in-lood ramen in de kapel van het ziekenhuis heeft vervaardigd en Joep Nicolas die het glas-in-lood raam boven in de hal heeft gemaakt, maar ook de prachtige granieten vloer in deze hal werd door hem ontworpen.
De aanwezigen hebben kunnen genieten van een fijne lezing met mooie beelden.
- Details
De vele gezichten van de Handelskade
Op 3 maart hield de curator van het Punda museum, de heer Jorge Miguel Cuartas de Marchena de Chumaceiro, een diapresentatie in het auditorium van het Nationaal Archief. Deze avond werd door onze stichting georganiseerd voor Vrienden en genodigden en trok een volle zaal.
Na de succesvolle tentoonstelling 'La Boutique del Caribe' in juli 2014 in Landhuis Bloempot, heeft de heer Cuartas de Marchena de tentoonstelling verplaatst naar het “Punda Museum” op het Gomezplein.
Op deze avond gaf hij uitleg over het Museum en de doelstellingen van de Stichting “Punda Then and Now”. Na deze introductie volgde de diapresentatie en informatie over de panden die sinds 1900 aan de Handelskade hebben gestaan en welke in de loop der jaren zijn vernieuwd. Aan de hand van vergelijkende beelden kon per pand het verschil tussen toen en nu worden gezien. Van de panden zoals die in 1900 aanwezig waren zijn slechts enkelen vrijwel ongewijzigd gebleven. De meesten werden in de twintigste eeuw ofwel gesloopt en door nieuwbouw vervangen ofwel rigoreus verbouwd.
Tijdens en na de presentatie werden er vele vragen gesteld en kwam er aanvullende informatie uit de zaal.
Na afloop was er op de galerij ruime gelegenheid om na te praten onder het genot van een drankje.
- Details
Opwaartse sociale mobiliteit op Curaçao in de 19-de en 20-ste eeuw
Op dinsdag 4 november was er over dit onderwerp een lezing in het Nationaal Archief door de heer Drs. Ronald Donk.
Ronald Donk (Aruba 1945) is historicus en was van 1967-1980 onderwijzer en docent voortgezet onderwijs op Aruba en in Nederland. Hij vervulde van 1980-2007 de functie van hoofddocent geschiedenis aan de Hogeschool Windesheim te Zwolle. Hij publiceerde onder andere over migranten in Nederland, enkele gouverneurs van Curaçao en over het Curaçaose onderwijs in De Archiefvriend. Tevens schreef hij meerdere leerboeken geschiedenis voor Nederlandse en Antilliaanse leerlingen. Dit was zijn vierde lezing voor de Vrienden van het Nationaal Archief Curaçao.
Na de inleiding door onze voorzitter werd er door de heer Donk aan de hand van zeer bekende en minder bekende landskinderen uit achterstandsgroepen gezocht worden naar bevorderende en belemmerende factoren van opwaartse sociale mobiliteit in de context van de eigentijdse maatschappelijke ontwikkelingen. Hoe was het bijvoorbeeld mogelijk dat ex-slaven onderwijzer(es) werden, kleurlingen uiteindelijk hoge functies in het land verwierven, arme blanken hoger op de maatschappelijke ladder terechtkwamen en meisjes van verschillende afkomst maatschappelijk toch succesvol waren?
Eén van zijn conclusies was, dat de samenleving niet zo statisch was als eerdere historici beweerden, maar voor de (arme) blanken, een kleine groep vrouwen en (lichtgekleurde) kleurlingen waren er door hun opleiding en ondernemingszin mogelijkheden tot sociale stijging in het onderwijs en de economische sector (periode 1816-1916).
Aan het einde van de lezing werd de discussie gestart met de vraag "Is collectieve sociale mobiliteit op Curaçao mogelijk?"
Na afloop was er gelegenheid om onder het genot van een drankje na te praten op de patio.
- Details
De Tweede Wereldoorlog op de Antillen
Op maandag 5 mei organiseerde onze Stichting in het Nationaal Archief een lezing door de heer Jos Rozenburg, getiteld:
Curaçao in de Tweede Wereldoorlog.
De heer Rozenburg woonde van 2005 tot 2008 op Curaçao en was Hoofd Operaties bij de Commandant Zeemacht in het Caribisch gebied en was ook Consul voor de Oorlogsgravenstichting op de Antillen en Aruba. In 2008 heeft hij voor de Vrienden een lezing verzorgd.
Hij had toen inmiddels zo’n twee jaar onderzoek verricht naar de namen van de Antilliaanse gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog om te weten wie die personen waren en hoe zij omgekomen waren. Het bleek dat op de oorlogs-monumenten in de Antillen de namen van 37 Antilliaanse slachtoffers ontbraken. Op zoek naar meer gegevens werd zijn onderzoek uitgebreid naar onder andere de aanvallen van Duitse onderzeeboten op Curacao en Aruba, maar ook op de schepen in de Caraibische Zee, de oorlogshandelingen op en rond de eilanden en de Geallieerde verdediging van de Franse, Engelse en Amerikaanse troepen. Helaas zijn stukken van en over de Tweede Wereldoorlog op Curaçao, die overigens niet bij het Nationaal Archief liggen, niet altijd beschikbaar of goed toegankelijk. De heer Rozenburg heeft daarom ook veel onderzoek gedaan in de oorlogsarchieven in De Haag, Washington en Londen.
Op 4 en 5 mei was de heer Rozenburg op Curaçao onder meer in verband met de presentatie van zijn boek “De Antillen in de Tweede Wereldoorlog”, waarbij zowel het boek als al het onderzoekmateriaal aan het Nationaal Archief overhandigd werden. Het Archief is hier zeer erkentelijk voor en ook de Vrienden zijn erg blij dat deze stukken nu beschikbaar komen. Het boek is het resultaat van acht jaar onderzoek in de nationale archieven van Curaçao, Aruba, Nederland, Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten en gaat over de Tweede Wereldoorlog op en rond de Antilliaanse eilanden.
In zijn lezing voor een volle en aandachtig luisterende zaal ging de heer Rozenburg in op de oorloghandelingen op en rondom Curaçao en vertoonde hij een Duitse en en Britse film van het Polygoon journaal. Ook kwam de vondst van de aangelande en niet ontplofte torpedo bij Rif, de mislukte aanval op Bullenbaai en de stranding van de USS Erie bij Piscadera aan de orde.
Als dank voor de vele hulp die hij tijdens zijn onderzoek van hen had ontvangen werd aan een viertal onderzoekers elk een exemplaar van het boek overhandigd.
Na afloop werd er onder het genot van een drankje nagepraat op de overvolle galerij.
Pagina 3 van 4
