De Tweede Wereldoorlog op de Antillen
Curaçao in de Tweede Wereldoorlog. De heer Rozenburg woonde van 2005 tot 2008 op Curaçao en was Hoofd Operaties bij de Commandant Zeemacht in het Caribisch gebied en was ook Consul voor de Oorlogsgravenstichting op de Antillen en Aruba. In 2008 heeft hij voor de Vrienden een lezing verzorgd. Hij had toen inmiddels zo’n twee jaar onderzoek verricht naar de namen van de Antilliaanse gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog om te weten wie die personen waren en hoe zij omgekomen waren. Het bleek dat op de oorlogs-monumenten in de Antillen de namen van 37 Antilliaanse slachtoffers ontbraken. Op zoek naar meer gegevens werd zijn onderzoek uitgebreid naar onder andere de aanvallen van Duitse onderzeeboten op Curacao en Aruba, maar ook op de schepen in de Caraibische Zee, de oorlogshandelingen op en rond de eilanden en de Geallieerde verdediging van de Franse, Engelse en Amerikaanse troepen. Helaas zijn stukken van en over de Tweede Wereldoorlog op Curaçao, die overigens niet bij het Nationaal Archief liggen, niet altijd beschikbaar of goed toegankelijk. De heer Rozenburg heeft daarom ook veel onderzoek gedaan in de oorlogsarchieven in De Haag, Washington en Londen.
Op 4 en 5 mei was de heer Rozenburg op Curaçao onder meer in verband met de presentatie van zijn boek “De Antillen in de Tweede Wereldoorlog”, waarbij zowel het boek als al het onderzoekmateriaal aan het Nationaal Archief overhandigd werden. Het Archief is hier zeer erkentelijk voor en ook de Vrienden zijn erg blij dat deze stukken nu beschikbaar komen. Het boek is het resultaat van acht jaar onderzoek in de nationale archieven van Curaçao, Aruba, Nederland, Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten en gaat over de Tweede Wereldoorlog op en rond de Antilliaanse eilanden. In zijn lezing voor een volle en aandachtig luisterende zaal ging de heer Rozenburg in op de oorloghandelingen op en rondom Curaçao en vertoonde hij een Duitse en en Britse film van het Polygoon journaal. Ook kwam de vondst van de aangelande en niet ontplofte torpedo bij Rif, de mislukte aanval op Bullenbaai en de stranding van de USS Erie bij Piscadera aan de orde. Als dank voor de vele hulp die hij tijdens zijn onderzoek van hen had ontvangen werd aan een viertal onderzoekers elk een exemplaar van het boek overhandigd. Na afloop werd er onder het genot van een drankje nagepraat op de overvolle galerij.
De bezetting van Aruba
In de lezing ging de heer Cabana in op levensloop van Francisco de Miranda en zijn expedities om Venezuela en heel Zuid-Amerika te bevrijden van de spaanse overheersers. De Miranda wist zich daarbij aanvankelijk in de rug gesteund door Engeland, dat in oorlog was met Spanje en diens bondgenoot Napoleon. Tijdens zijn tochten met de brik Leander deed hij in de loop van 1806 enkele keren Aruba aan en bezette het eiland telkens gedurende korte tijd. Na afloop was er weer gelegenheid om onder het genot van een drankje na te praten op de galerij.
Wandeling over de oude plantage Malpais
Op zaterdagochtend 29 maart was er een wandeltocht over de oude plantage Malpais. Na het verzamelen op de parkeerplaats bij Vaersenbaai en een welkomstwoord van Josette (plus een manderijn voor elke deelnemer) liepen de vrienden onder leiding van de gids John Dohmen in de richting van plantage. Al snel werd de groep uiteen gerekt en nog voor het oversteken van de Weg naar Bullenbaai had zich een kopgroep, enkele achtervolgers en een hoofdmacht gevormd. Na het oversteken van de weg ging het door de opgedroogde salinja, waar zelfs de prachtige begroeiing van de "banana di rif" sterk aan het verschrompelen zijn en via de oude en inmiddels vervallen dam naar de dubbele indigobakken. Van deze bakken zijn slechts de bovenste twee zichtbaar: de derde bak is in de loop der tijde onder de grond komen te liggen. Goed zichtbaar was het niveauverschil en de overloop van de eerste bak naar de tweede bak. Hier en daar was nog een restant van de binnenbekleding te zien die ooit uit ijsselsteentjes bestond, afgedicht met gemalen dakpannen. Door het natuurgebied liepen we verder naar het hofje waar een korte pauze was. In de schaduw van onder andere een grote tamarijnboom konden we genieten van een stuk patia. Enkelen bleven hier verder pauzeren, maar de meesten gingen vlot daarna verder naar een oude pos di pia en de grote dam die door de Shell werd aangelegd. Het daarachter gelegen meer staat de laatste jaren droog: het lago disparsé. Iets verderop liggen de restanten van wat blijkbaar ooit een magasina is geweest, de ruine van de melkfabriek en de resten van de varkensfokkerij. De melkfabriek werd ook in de tijd van de Shell gebouwd en heeft als bijzonderheid een afwijkend, van cement gemaakt, type dakpan en de typische hoge boogramen van de benedenverdieping, waar je ook ziet dat er bakstenen/ijsselstenen gebruikt zijn. Via de zandweg ging het, onderweg de achterblijvers uit het hofje ophalend, door de salinja terug naar naar de parkeerplaats. Van deze excursie is een fotogalerij aanwezig.
Cursus ICA-AtoM op het Nationaal Archief
Van 25 – 27 februari j.l. werd een training Acces to Memory (AtoM) gegeven door docente drs. Maaike Lulof. Zij is werkzaam als docent-onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam / Archiefschool en als docent aan de Universiteit van Amsterdam. De cursus werd gegeven ten behoeve van de vrijwilligers van het Nationaal Archief. De cursus werd mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds Caribisch gebied. Het ambitieuze doel van het Nationaal Archief is om alle inventarissen en toegangen tot het rijke cultureel erfgoed van de eilanden van de Nederlandse Antillen digitaal en 24 uur on line toegankelijk te maken. Dit vereist dat de toegangen of inventarissen in een standaardprogramma moeten worden overgezet. Een programma dat is ontwikkeld onder auspiciën van de International Council on Archives (ICA) in Parijs, waardoor alle Nationale Archieven waar ook ter wereld op een eenduidige manier met elkaar kunnen communiceren en uitwisselen. Omdat het overzetten van de inventarissen een enorme hoeveelheid werk behelst is het van belang dat een team van zo’n 10 mensen gevormd kan worden, inclusief vrijwilligers. De cursus bestond uit een praktische training van 6 dagdelen, met voorbeelden uit de collecties van het Nationaal Archief.
Naamswijziging van de Stichting
Op 17 december 2013 werd de naam van onze Stichting officieel gewijzigd. Ten overstaan van Notaris Kleinmoedig werden de nieuwe Statuten bekrachtigd in aanwezigheid van Mw. J.S.M. Vos, voorzitter en de heer A.C.J. Renardus, lid van het Bestuur. De Statuten moesten aangepast worden omdat na het opheffen van de Nederlandse Antillen op 10 oktober 2010 de naam van het voormalige Centraal Historisch Archief werd gewijzigd en tevens de naam van de Nederlandse Antillen kwam te vervallen. Daarbij zijn nog enige organisatorische benoemingsprocedures aangepast, o.a. dat een bestuurslid na een periode van vier jaar meteen herbenoemd kan worden en werd de maximale discriminatoire leeftijdsgrens eruit gehaald. De nieuwe naam zal luiden; “Stichting Vrienden van het Nationaal Archief van Curaçao”; in het kort “Vrienden van het Nationaal Archief”.
Herdenking 150 jaar afschaffing van de slavernij
Als laatste activiteit van het kalenderjaar en als afsluiting van het herdenkingsjaar "150 jaar Emancipatie" werden de Vrienden op 27 november uitgenodigd voor de bezichtiging van de expositie op het Nationaal Archief “Libertad riba papel” en een Teleacfilm over de slavernij. Deze expositie behandelt in 12 panelen de geschiedenis van de afschaffing van de slavernij en de tijd na de Emancipatie, waarin de bevolking in zijn eigen onderhoud moest voorzien (1863-1918), tot de industrialisatie op Curaçao begon met de komst van de CIPM/Shell. De uitleg werd verzorgd door de heer Erwin Gibbes (foto), medebestuurslid en directeur ad interim van het Nationaal Archief van Curaçao. Tevens was er gelegenheid om in het auditorium van het Archief twee Teleacfilms over de geschiedenis van de Slavernij te bekijken. Na afloop was er weer de mogelijkheid om op de galerij, met een hapje en een drankje, na te praten over deze avond. Link naar de Foto's van deze activiteit De tentoonstelling is tot 1 augustus 2014 te bezichtigen.
Lezing over 150 jaar afschaffing der slavernijHet Bestuur van de Vrienden van het Archief organiseerde op 16 oktober jongstleden een lezing door de heer Richenel Ansano met als titel:
Samenstelling bestuurOnlangs is de samenstelling van het bestuur gewijzigd. Het huidige Bestuur bestaat uit de volgende personen:
In MemoriamEls Langenfeld
Op zondag 9 juni j.l. overleed ons zeer gewaardeerd bestuurslid Els Langenfeld.
Vanaf 1 juni 2006 hebben wij Els in het Vriendenbestuur van de stichting mogen meemaken. Aanvankelijk als gewoon bestuurslid maar vanaf 18 november 2009 als Secretaris. Els was de motor achter vele buitenactiviteiten. Bij alle bezoeken aan oude plantages en panden waarvan de geschiedenis aan onze Vrienden verteld werd, hadden Els en Helma het voorbereidend werk gedaan, naast elkaar gelegd en zodanig op elkaar afgestemd dat het telkens een boeiend geheel werd om naar te luisteren. Om een enkele te noemen, de kerk van Sint Willibrordus en het landhuis Jan Kok. Ook verzorgde Els bij onze lezingen vaak de introductie van de spreker en hebben wij haarzelf als spreker mogen presenteren op de UNA met de titel “Binnen de stadsmuren van Punda in de 19e eeuw”; ook de organisatie van deze lezing nam zijzelf opzich i.s.m. de Technische Faculteit alwaar zij in 2009 cum laude afstudeerde op de afdeling bouwkunde.
Op de oorspronkelijke datum van haar lezing (3 maart 2010) was er een enorme ‘black-out’ op Curaçao. De uitvoering van haar lezing is pas een half jaar later gehouden kunnen worden; helaas vernam Els op die eerste datum ook het slechte nieuws over haar gezondheid. Maar zoals wij Els allemaal hebben mogen leren kennen vocht zij door en sloeg zich door bijna alle therapieën heen; bleef gewoon haar onderzoek doen op het Nationaal Archief en in de Mongui Maduro Bibliotheek, alwaar zij ook nog als vrijwilligster hielp. De laatste buitenactiviteit van de Vrienden, het bezoek aan het paleis van de Gouverneur, is ook bewerkstelligd kunnen worden door interventie van Els.
Zo wilde Els eind mei jl. graag de Vrienden om zich heen hebben bij de presentatie van haar eerste ‘historische fictie’ boek, bestaande uit 3 novelles welke zich afspelen op de plantage Porto Marie. Het was te zien dat Els die namiddag genoot van de goede opkomst en dat er voor haar boek “Porto Marie 1738 – 1795 - 1888” zoveel belangstelling was. Els wilde nog zoveel schrijven en publiceren. De data die digitaal gereed waren, heeft zij reeds ter beschikking gesteld aan onze Vrienden website, w.o. “Plantages, tuinen en ‘kanoekjes’. Ze heeft nog een schat aan gegevens verzameld die ze graag uit wilde geven; wij zullen zeker onze hulp daaraan geven.
Wij zullen Els enorm gaan missen. Niet alleen door de zeer markante persoonlijkheid die zij was maar zeer zeker voor haar bijdragen aan ons blad ‘De ArchiefVriend”, de duizendpoot die een iedere behulpzaam was, de lopende Antilliaanse historische encyclopedie, de achternamen specialist. Wij zullen haar raad en daad erg missen.
Wij wensen haar echtgenoot Henk en haar beide zonen heel veel sterkte bij dit grote verlies. Els: heel veel dank voor alles. Rust zacht.
Meer artikelen... |
De Archiefvriendis de website van de "Stichting Vrienden van het Nationaal Archief van Curaçao", kortweg Vrienden van het Nationaal Archief.
Bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het Centraal Historisch Archief, in 1994, hadden enige personen het initiatief genomen om de Stichting "Vrienden van het Centraal Historisch Archief" op te richten. De statuten werden op 6 juni 1995 bij notariële akte vastgelegd. De laatste statuutwijziging was in december 2013.
 |
Op 16 april werd in het Nationaal Archief op Scharloo op uitnodiging van ons bestuur een lezing gehouden door de heer Hubert Cabana onder de titel
.JPG)
De heer Richenel Ansano is directeur van NAAM, het National Archeological Anthropological Memory Management Institute. Hij werd geboren op Curaçao (1960). De heer Ansano heeft een BA in Economie en een MA in Antropologie. Hij was onder andere directeur Dienst Culturele Zaken voor Curaçao, Associate Director van de John Hope Franklin Humanities Institute aan de Duke University en Directeur van The Global Medicine Education Foundation. 
(foto hmm)