- Details
Cola Debrot prijs voor Michael Newton
Onze "Vriend" en medeoprichter van onze Stichting de architect ir. Michael A. Newton heeft de Cola Debrot prijs voor het jaar 2024 ontvangen. Hij kreeg de prijs voor het beschermen van de hoogwaardige architectuur op Curaçao. Michael pabien!
De Cola Debrot prijs is de hoogste Curaçaose onderscheiding en wordt elk jaar op de geboortedag (4 mei) van schrijver, dichter, arts, diplomaat, jurist, minister, gouverneur, filosoof en balletcriticus Nicolaas (Cola) Debrot uitgereikt aan organisaties of mensen die uitblinken in vakgebieden kunst, cultuur, architectuur of wetenschap.
De bovenstaande foto werd afgelopen november genomen tijdens een door Michael geleide excursie naar Nieuwpoort.
- Details
Guido Vetter (1891 – na 1965), architect
door Christel Monsanto
Dit artikel verscheen eerder in druk in De Archiefvriend van december 2023
Vetter in het midden met stropdas tussen Pater Gallé en Pater Kranwinkel, op Bonaire - foto familie Lendering
Wenen – Amsterdam
Guido Odilo Vetter werd in 1891 in Wenen geboren als zoon van een boekhandelaar/uitgever. Hij bezocht eerst de Staatsgewerbeschule (technische school) en volgde tussen 1912 en 1914 twee keer de jaarlijkse architectuur cursus die professor Otto Wagner aan de “Akademie der bildenden Künste” (kunstakademie) aanbod. Tijdens zijn studie won hij in 1913 de prestigieuze gouden Füger medaille (1) voor het ontwerp van een hangar voor luchtschepen (2). Naast deze studie moet hij ook al op jonge leeftijd muzieklessen hebben gehad, want in een Weens dagblad werd over een optreden samen met andere familieleden bericht. Later kwam deze vaardigheid hem ook op Curaçao van pas want hij speelde in zijn vrije tijd altviool in een orkest. Tijdens de eerste wereldoorlog voldeed hij zijn diensttijd in het Feldjägerbatallion nr. 30. In die tijd maakte hij deel uit van een speciaal overheidsbureau dat zich bezighield met het aanleggen en het onderhoud van de oorlogsgraven voor gesneuvelde soldaten uit de landen van de Oostenrijks Hongaarse Monarchie. Hiervoor waren meerdere kunstenaars en architecten gedetacheerd (3). Vanaf de zomer 1916 tot aan december 1916 was hij de artistieke adviseur voor een regio in het huidige Polen. Aan het einde van dat jaar werd hij opgenomen in het ziekenhuis en onderging medische behandelingen. Daarna werd hij vrijgesteld van verdere dienst in het leger.
Toen hij in 1921 in Amsterdam aankwam, was hij gehuwd met de Weense Margarethe Rusch. Hun eerste kind was in 1919 in Wenen geboren. In Amsterdam werden daarna drie dochters geboren. Kort na de bevalling van de tweeling Gerarda en Maria overleed de moeder in 1926 op 34-jarige leeftijd in Amsterdam. Daarna werden de meisjes enige tijd in het internaat van het klooster Mariënburg in Bussum ondergebracht.
Uit de vreemdelingenregistratie Amsterdam (4) is zijn professionele loopbaan in de Nederlandse periode enigszins te volgen.
- Details
In Memoriam 
John Gilbert Jonkhout (Curaçao 11 juni 1938 – 8 december 2023)
Ik leerde John rond het jaar 2000 in het Nationaal Archief kennen, niet wetende dat hij toen getrouwd was met een studiegenoot van me die ik uit Leiden kende. Na zijn juridische loopbaan dook John voor familieonderzoek, maar ook het slavernijverleden van zijn geboortegrond, in de bronnen van het Archief. Tussen 1998 en 2007 heeft hij zeer veel artikelen in de Archiefvriend gepubliceerd. Daarvan zijn er in 2022 een drietal op deze website geplaatst. Hij was ook een periode actief in het bestuur van de Vrienden van het Nationaal Archief Curaçao. John laat vijf kinderen na, waarvan dochter Hester ook over de grenzen van het Koninkrijk als filmer, documentairemaker, cameravrouw en winnaar van prijzen bekend werd.
Moge John in vrede rusten.
(C.M., foto met dank aan Hester)
- Details
Excursie naar Nieuwpoort
Op een zaterdagmiddag eind november 2023 gingen de Vrienden van het Nationaal Archief op excursie naar Nieuwpoort. Een eerder bezoek aan deze locatie vond in 1997 plaats.
Na de auto’s bij de ingang van Porta Blancu te hebben achtergelaten, ging het verder met de bus. Onderweg was er uitleg door de gids de heer Emlyn Pietersz over de Tafelberg, het gebied daar omheen en over de mijnactiviteiten. Van de berg wordt de binnenkant uitgegraven en laat men de randen staan, zodat het geheel er uitziet als een holle kies.
Oorspronkelijk werd het gesteente voor fosfaat ontgonnen, maar nadat de opbrengst daarvan te gering werd, ging men over om de kalksteen te ontginnen.
De bus reed een stuk de berg op en vandaar konden we van het uitzicht over het Spaanse Water en een groot gedeelte van Banda Ariba genieten.
Daarna ging het naar beneden om een kleine begraafplaats uit 1879 te zoeken. Die bleek echter zodanig door de natuur overwoekerd, dat hij niet bereikt kon worden. Enkel het smalle en eveneens overwoekerde toegangspad werd met behulp van GPS gevonden, maar daar zal eerst flink gesnoeid moeten worden om alsnog bij de begraafplaats te kunnen komen.
Van deze begraafplaats is een uitgebreide beschrijving door onze Vriend John Dohmen te vinden op https://curacaopictures.com/nl/archeologische-verkenningen/mijnen/596-nieuwpoort-het-kerkhofje
Verder met de bus naar een van de vele oude gebouwen, in dit geval een voormalige smederij en stationsgebouw dat ook als kerk dienst heeft gedaan. Vanaf hier werd de microfoon overgenomen door Michael Newton. Hij vertelde over de architectuur, de persoon van John Godden en werd daarbij geholpen en aangevuld door onze Vriend Billy Hoogenbergen, die als kind op Nieuwpoort heeft gewoond.
De laatste stop was beneden bij het dorpje en nadat iedereen van een flesje koel water en pandushi was voorzien, werd dit gedeelte verkend. Ook hier was weer de typische Zuid-Engelse bouwstijl.
Deze excursie was volgeboekt en helaas konden niet alle belangstellenden mee. Mogelijk zal er in de nabije toekomst wederom een excursie naar Nieuwpoort worden georganiseerd.
- Details
Architect Frits Frederik Zingel (1920 – 1996)
door Christel Monsanto
Dit artikel verscheen eerder in druk in de Archiefvriend van september 2023
Zingel met maquette van Sertro Pro Arte (foto collectie familie Zingel)
Inleiding
Iedereen op Curaçao kent Sentro Pro Arte of de kerk in Brievengat, twee karakteristieke gebouwen ontworpen door de architect Zingel die vanaf 1946 actief was op het eiland. Frits F. Zingel was in Utrecht geboren op 30 oktober 1920 en is overleden in Curaçao op 11 mei 1996 (1). Hij bezocht de HTS in Nederland en trouwde daar met Ina Hibma, die in 2013 op Curaçao overleed. Zingel arriveerde in 1946 op Curaçao waar hij werd aangenomen als tijdelijk technisch assistent bij de Dienst Openbare Werken. Het echtpaar kreeg vier kinderen en het hele gezin stond later bekend om hun golftalent. Speciaal echtgenote Ina, die de eretitel “Mother of Golf” droeg, stond tot op hoge leeftijd op de golfcourse en participeerde in toernooien. Daarom is het ook niet verwonderlijk dat zoon Robert het golf spelen tot zijn beroep had gemaakt. Hij werkte als pro bij de Curaçaose Golfclub Asiento toen hij op vrij jonge leeftijd in 1994 plotseling overleed.
Net als in de artikelen over de eerder hier besproken architecten (2), zal ik een paar van de bijzonder prominente bouwwerken van Frits Zingel bespreken. Ik beperk me daarbij tot zijn activiteiten van vóór 1975. In 1958 richtte hij zijn eigen kantoor op, dat zich eerst in de Fuikstraat bevond en later in de Ooststraat, die nu bekend is als Kaya Zusternan di Schijndel. Zoals andere architecten heeft ook Zingel zijn eigen woonhuis ontworpen: heerlijk hoog gelegen met rondom vrij uitzicht en vol in de koelende wind. Voor deze artikelen heb ik literatuuronderzoek gedaan: ik heb o.a. het boek Een eeuw architectuur van Ronald Gill (2000) geraadpleegd en de uitgave Architectenbureau Zingel Broos van Werkhoven: Projecten '63-'70, verschenen in 1985 en online in de Amigoe (3).
- Details
Architect Hendrik Johan (Henk) Nolte 1915-1999
door Christel Monsanto
Dit artikel verscheen eerder in druk in de Archiefvriend van maart 2023
Portret Henk Nolte (1989)
Antoine Ghering heeft een serie portretten in postzegels omgezet, met o.a. ook Henk Nolte, met dank aan Verele Engels.
Jeugd en schooltijd
In een artikel in de Amigoe (1) lezen we vijftig jaar na dato dat de vader van de architect Henk Nolte met zijn gezin precies op 24 november 1924 op Curaçao arriveerde om hier te werken. Nolte (11 augustus 1915 Rotterdam – 25 maart 1999 Curaçao) bracht een groot deel van zijn jeugd door op Negropont, waar hij met zijn broers en zussen in de Shell-gemeenschap opgroeide. Hij bezocht op Curaçao de middelbare school en vertrok daarna naar Nederland voor een studie bouwkunde. Daar trouwde hij met Hennie Cloeck die in Alkmaar op 2 april 1917 geboren was en na de dood van haar man in Curaçao overleed op 11 februari 2008. Na zijn terugkeer op het eiland, werkte Nolte vanaf 1946 tot 1962 voor de Dienst Openbare Werken en richtte daarna zijn eigen architectenbureau op. Het echtpaar stond bij sommigen bekend als “Mama en Papa Mahaai”, had geen kinderen en woonde in het door hem zelf ontworpen woonhuis op de Lelieweg.
- Details
Ir. Cornelis Marinus (Kees) Bakker, architect (1903 Hilversum – 1989 Toronto)
door Christel Monsanto
Dit artikel verscheen eerder in druk in De Archiefvriend van december 2022
portret Kees Bakker, foto J. Bakker
Architect op twee continenten 
Kees Bakker werd geboren op 20 maart 1903 in Hilversum. Na zijn studie bouwkunde in Delft werkte hij zo'n tien jaar samen met zijn vader Barend Hendrik Bakker, die ook architect was en bovendien jarenlang fungeerde als wethouder in Hilversum. Uit de vroege periode na zijn afstuderen zijn voorbeelden van zijn ontwerpen op websites en in een boek te zien. Ook ontstond toen de familieband met de civiel ingenieur Jan Groote (1891 – 1977), die eerst in Hilversum had gewerkt en in het jaar 1939 op Curaçao benoemd was als chef van Openbare Werken. De vrouw van Groote, Elisabeth van Ammers (1904 – 1984) en de vrouw van Bakker, Anna Maria van Ammers (1906 -1994) waren namelijk zussen.
Door tussenkomst van Groote en met de dreiging van de oorlog in de rug, zette het gezin Bakker in 1940 via Lissabon voet aan wal op Curaçao. Bakker werkte maar twaalf jaar op het eiland en was de eerste bouwkundige afgestudeerd aan een TH. In het algemeen kan men zeggen dat hij in dit korte tijdsbestek een belangrijke bijdrage aan de lokale architectuur geleverd heeft. Net zoals in mijn vorige artikelen over de architecten die rond de Tweede Wereldoorlog op Curaçao werkzaam waren, zal ik gebouwen van hem, die mij persoonlijk aanspreken of waarvan ik denk dat ze voor Curaçao van waarde zijn, nader belichten en zijn overige ontwerpen in chronologische volgorde opvoeren, zoals die in de Amigoe en in het boek van ir. Ronald Gill genoemd worden.
In het leven van deze architect leek alles van een leien dakje te gaan. Direct na zijn afstuderen ontwierp hij voornamelijk in het Gooi en in Hilversum veel gebouwen, waarvan nu nog een aantal mooie voorbeelden te zien zijn. Hij trad in 1930 in Hilversum in het huwelijk met de in Loenen geboren Anna Maria van Ammers. Het echtpaar kreeg vier kinderen, twee in Hilversum en later nog twee op Curaçao. De jongste zoon werd architect net als zijn vader en had vrij snel succes met een revolutionair idee samen met zijn partner toen ze het verpauperde Granville Island in Vancouver nieuw leven inbliezen.
- Details
Fotocollectie begraafplaatsen Curaçao
door Chistel Monsanto
In 2022 schreef ik een artikel over de begraafplaatsen van Curaçao voor Gen.magazine, het tijdschrift van het CBG Centrum voor familiegeschiedenis in Den Haag, dat vier keer per jaar verschijnt. Citaten uit dat artikel werden hier gebruikt als inleiding voor de fotocollectie op de website van De Archiefvriend met graven van de verschillende kerkhoven op Curaçao.
Tot nu toe zijn foto's beschikbaar van:
- Maçonnieke begraafplaats, Otrobanda, foto’s uit 2009
- Westpunt, foto’s uit 2010
- Barber, foto’s uit 2010
- Berg Altena / Seru di Pietermaai, foto's uit 2015
- Soto, foto's uit 2015
- Jan Doret, foto's uit 2012
Voor alle foto’s geldt: copyright © Christel Monsanto
De begraafplaatsen op Curaçao heten in het Papiamento ‘santana’, naar het oudste kerkhof van de eveneens oudste katholieke kerk Santa Ana aan de Roodeweg in de wijk Otrobanda. Al vele jaren doe ik onderzoek naar de plaatselijke families van Curaçao. Op Curaçao bestaan – net als op de buureilanden Aruba en Bonaire – van oudsher vele gebruiken die rond de levenscyclus van de mens een belangrijke rol spelen. In het verleden ben ik daarop kort ingegaan in mijn handleiding Roots Karibense uit de reeks ‘Voorouders van Verre’.
De beste tijd voor het bezoek aan een begraafplaats is in de maanden oktober of november, omdat dan
- Details
Pieter Antonie van Stuivenberg, architect
door Christel Monsanto
Dit artikel verscheen eerder in druk in de Archiefvriend van september 2022
In de reeks over de architecten uit de 20e eeuw ga ik het hier hebben over het werk van Pieter Anthonie van Stuivenberg (1). De kinderen van zijn vrienden noemden hem “oom Piet”. Hij werd geboren op 14 april 1905 in Geldermalsen en was bij zijn overlijden op 11 april 1985 in Voorburg net geen tachtig jaar oud. Bij zijn eerste huwelijk in Tiel in 1928 werd op de huwelijksakte (2) als beroep "bouwkundig opzichter" aangegeven. Hij was toen 22 jaar oud en een zoon van de timmerman Arie van Stuivenberg. Zijn bruid A.J. de Haan kwam uit Nijmegen en was even oud. Kort na het huwelijk moet het echtpaar naar Curaçao vertrokken zijn. Het huwelijk bleef kinderloos. Zijn eerste vrouw overleed in 1964 in Velp, waar ze toen woonden. Daarna vertrok hij op een gegeven moment weer naar Curaçao en hertrouwde in 1970 met de veel jongere, aantrekkelijke, Russische Walentina, die in de kennissenkring als “Helushka” bekend stond (3).Zie foto hiernaast (uit particulier bezit).
Van Stuivenberg ontwierp gebouwen in een zeer persoonlijke en late Art Deco stijl, die bij het publiek nog steeds zeer geliefd is. Helaas hebben maar weinig van zijn gebouwen de tand des tijds doorstaan.
Pagina 1 van 3
