- Gegevens
Lezing door Jeannette van Ditzhuijzen
Op woensdag 7 juni 2017 besprak Jeannette van Ditzhuijzen op uitnodiging van de Vrienden van het Archief haar nieuwste boek De Willemstad – Het dagelijks leven in negentiende-eeuws Punda in een tot de laatste plaats gevuld auditorium van het Nationale Archief.
Na een kort welkomstwoord door bestuurslid Josette Vos, waarin zij onder andere eraan herinnerde dat het op twee dagen na vier jaar geleden is dat Els Langenfeld overleed, begon Jeannette haar lezing met uit te leggen hoe zij in de digitale bestanden van Els de aanzet voor dit boek tegen was gekomen.
Terwijl Els de transportaktes, veel berichten uit de Curaçaosche Courant, belastinglijsten en onder andere ook testamenten al had bijeengebracht, kon coauteur Van Ditzhuijzen ter aanvulling steunen op haar persoonlijk onderzoek naar de ziekenverzorging en de artsen uit de negentiende eeuw en verdere berichten uit de Curaçaosche Courant. Hierdoor konden ook gegevens over toneel- en muziekuitvoeringen, sociëteiten, informatie over particuliere scholen en ook hotels en meer interessante historische feiten over het dagelijkse wel en wee van de bewoners worden toegevoegd. Aan de hand van foto's maakte de spreekster onder andere duidelijk dat zij zich beperkt had tot het oorspronkelijke centrum zoals dat tot 1860 binnen de stadsmuren bestond en konden de aanwezigen zien hoe "reizende" fotografen, kunstenaars en bij voorbeeld "tandmeesters" in de krant bekend maakten dat zij tijdelijk hun diensten aanboden. Smakelijke details over de verkoop van schildpadsoep, vuurwerkrampen, bundels brandhout bij bakkerijen en citaten uit eigentijdse literatuur zorgden ervoor, dat de aanwezigen na afloop gretig gebruik maakten van de mogelijkheid om het boek zelf aan te schaffen.Maar niet voordat bestuurslid Helma Maduro-Molhuijsen Jeannette hartelijk had bedankt voor de interessante lezing en namens het bestuur een prachtig cadeau had aangeboden.
Al met al weer een zeer geslaagde activiteit voor leden en introducés van de Vrienden.
- Gegevens
Kaarten van Curaçao uit het Nationaal Archief in Nederland
Op 19 april werd er door het Bestuur een lezing georganiseerd in het auditorium van het Nationaal Archief op Scharloo. Spreker was de heer Gijs Boink die aan de hand van veel afbeeldingen vertelde over de kaarten van Curaçao in het Nationaal Archief van Nederland. 
De heer Boink is senior medewerker collectiebeheer van het Nationaal Archief in Den Haag, Nederland. Daarnaast is hij gespecialiseerd in historisch archiefonderzoek, paleografie en in historische cartografie. Sedert 2011 is hij redactiemedewerker bij het tijdschrift Caert Thresoor. Momenteel verblijft hij op Curaçao in verband met de HBO opleiding aan de Archiefschool.
De spreker vertelde over het rijke bezit van kaarten in hun Archief en over de publicatie van een negental atlassen met belangrijke kaarten uit hun collectie; zeven van de VOC en twee van de WIC. Voor Curaçao zijn daarbij de twee atlassen van de WIC van belang: De Grote Atlas van de West-Indische Compagnie, deel I over de Oude WIC (1621-1674) en Idem, deel II over de tweede WIC (1674-1791). Aan de orde kwamen vragen als: Wat was de aanleiding om een kaart te gaan tekenen, door wie werd die kaart getekend en door wie werden de kaarten gedrukt en uitgegeven?
Gijs Boink wist aan de hand van de oude kaarten veel over ons eiland te vertellen en wees de aanwezigen op de vele details die op de kaarten staan, of gegevens die er juist niet op staan.
Het Nationaal Archief in Den Haag en de drukkerij Asia Maior hebben beiden een exemplaar van de Grote Atlas van de West-Indische Compagnie aan het Nationaal Archief van Curaçao geschonken, zodat afbeeldingen van de kaarten nu ook op ons eiland bezichtigd kunnen worden.
Om vanuit huis naar kaarten van Curaçao te kijken is de onderzoeksgids op de website van het Nationaal Archief Nederland een goed startpunt:
http://www.gahetna.nl/vraagbaak/onderzoeksgids/kaarten-en-tekeningen
Vandaar uit kan men doorklikken naar de verschillende collecties, bijvoorbeeld de collectie Leupe of die van het Ministerie van Koloniën.
Na afloop was er gelegenheid om onder het genot van een drankje na te praten op de galerij.
- Gegevens
Tropengraf
Het Bestuur van de Stichting organiseerde op 22 maart de vertoning van een documentaire, met toelichtingen door mevrouw Millicent Smeets-Muskus en de heer dr. Wim Rutgers. Deze presentatie vond plaats in de bovenzaal van het archief. Het Nationale Archief was bereid hiervoor voorzieningen te treffen, nadat bekend werd dat het auditorium niet voldeed aan het grote aantal reserveringen.
Na een korte introductie van de sprekers door de directeur van het Nationaal Archief, de heer Scriwanek, sprak onze Vriend mevrouw Smeets-Muskus over de ontstaansgeschiedenis van haar boek “Niemand wandelt ongestraft onder de Palmen”. Haar onderzoek naar het struisvogelpark "Albertina", op de aan het eind van de negentiende eeuw in bezit van de familie Lens zijnde plantage Choloma, beperkte zich niet alleen tot tijdsdocumenten zoals talrijke brieven uit familiebezit. Ook werd verteld welke bronnen er werden gebruikt en welke archieven daarvoor geraadpleegd zijn.
Dr. Wim Rutgers gaf daarna een toelichting welke stappen er verder nodig waren voor het onderzoek naar de plantage en haar bewoners en naar het economisch belang, wereldwijd destijds, van struisvogels en hun veren. De resultaten van het onderzoek werden in het hierboven genoemde boek gepubliceerd. Bovendien maakte hij duidelijk dat de titel van het boek verwijst naar een citaat van J.W. van Goethe: "Es wandelt niemand ungestraft unter Palmen, und die Gesinnungen ändern sich gewiß in einem Lande, wo Elefanten und Tiger zu Hause sind".
Aansluitend werd de documentaire “Tropengraf, een West-Indische overlevering” uit 1998 vertoond. Anna Abrahams maakte deze 55 minuten durende film over de tragische, nooit opgeloste, dood van de assistent Willem Lensfelt in 1913 op de plantage Choloma. Het publiek volgde deze documentaire net als een detective en probeerde voor zichzelf het raadsel van het motief en de dader op te lossen. De documentaire is in het Papiaments, Engels en Nederlands, met ondertiteling.
Na afloop was er gelegenheid om vragen te stellen aan mevrouw Smeets-Muskus en de heer Rutgers. Ook kon men een voorbeeld zien hoe vroeger struisvogelveren tot luxe hebbedingetjes verwerkt werden. Tevens was er gelegenheid om onder het genot van een drankje en hapje na te praten op het bordes.
- Gegevens
Lezing door Felix de Rooy
Op 18 januari jl. vond de eerste lezing van dit jaar plaats.
Felix de Rooy had, ondanks zijn drukke programma, toch tijd vrijgemaakt om de Vrienden iets te vertellen over zijn werkwijze als curator bij het samenstellen van een tentoonstelling. Hiervoor had hij als voorbeeld vier grote tentoonstellingen gekozen waar hij de laatste jaren aan gewerkt heeft, t.w. de tentoonstelling ‘Wit over Zwart’, in het Tropenmuseum, 1989; ‘De erfenis van Slavernij’, Wereldmuseum Rotterdam, 2003; deze laatste tentoonstelling is ook in Suriname en op Curaçao geweest. Als nummer drie: de opzet en de inrichting van het Museum Savonet, 2010, en als laatste “100 Aña Isla Den Nos Bida ”, 2016, beiden op Curaçao.
De lezing werd begeleid door veel beeldmateriaal in een powerpoint presentatie zodat de aanwezigen voorbeelden van zijn werkwijze konden zien. Hieruit bleek dat het visualiseren voor hem erg belangrijk is, bij een eerste kennismaking met de ruimte moet er al een ‘link’ zijn. En het werken met de natuurlijke elementen zoals zand, rode aarde en kokosnoten bij de eerste tentoonstelling. Gezien zijn achtergrond als filmregisseur zijn ook altijd veel filmfragmenten in de vorm van interviews aanwezig, zoals bij de tentoonstelling ‘De erfenis van Slavernij’ waar veel gewerkt werd met de herinneringen die uit de orale geschiedenis naar voren kwamen. Ook bij de opzet van het Museum Savonet is ervoor gekozen de geschiedenis van het eiland, maar zeer specifiek die van de plantage Savonet, te laten zien d.m.v. interviews op films, foto’s en objecten. Als laatste de tentoonstelling “100 Jaar Isla” dat de geschiedenis van Curaçao laat zien van de periode vóór de komst van de raffinaderij, de diverse periodes van de CPIM, de Shell en tegenwoordig de PDVSA, maar ook de toekomst scenario’s.
De lezing was goed bezocht en men genoot van een thema dat duidelijk iets afweek van de anders door de Vrienden georganiseerde meer historische thema's.
- Gegevens
Een tocht door onze haven
Op donderdagochtend 24 november gingen de Vrienden van het Archief door de haven toeren. Zo konden we de ons welbekende plekken ook eens vanaf de waterkant zien.
De uitstekende gids was de heer Dimitri Cloose die ons de gehele vaart van informatie heeft voorzien. Hij is Commercial and Marketing Manager bij de Curacao Ports Authority (CPA) en voormalig directeur van het Maritiem Museum. De CPA is de beheerder van vijf havens van Curaçao: Bullenbaai, Sint Michielsbaai, Willemstad, Caracasbaai en Fuikbaai. Onder de CPA valt ook de loodsdienst CPO en de sleepdienst KTK.
Voor Dimitri Cloose is niets onbekend wat met de havens en de maritieme geschiedenis van Curaçao te maken heeft en men kan zonder meer zeggen dat hij zeer uitgebreid over de haven en de werkgelegenheid door de industrieën kan vertellen. Aan het einde van de rondvaart kon hij nog moeiteloos doorgaan, maar we waren terug bij het vertrekpunt en de Emmabrug moest open.
Ons vertrekpunt was langs de Handelskade en we voeren met één van de ferry's, die normaal bij de geopende Emmabrug tussen Punda en Otrobanda heen en weer gaan. Het weer werkte mee: het bleef droog, de zon scheen af en toe en de wolken zorgden voor een mooie lucht. Door de organisatoren werden er onderweg krentenbollen uitgedeeld aan de 53 opvarenden, die van de tocht genoten. We voeren door de Annabaai, onder de Julianabrug door, langs het Havenkantoor en onderlangs Fort Nassau het Schottegat in naar de scrapyard bij de Baai van Versali, waar momenteel een enorme bak van de dokmaatschappij tot oud ijzer verwerkt wordt.
Vandaar ging het langs de Baai van Macola en de Koninklijke Marine via de containerhaven naar de dokmaatschappij. Vandaar voeren we in westelijke richting langs de diverse installaties van de raffinaderij naar de Manzanilla Baai om zo via de Bati Panja Baai weer de Annabaai in te varen. Dan langs het Loodskantoor aan de Motetwerf, om na de passage onder de Julianabrug weer aan de Handelskade terug te komen. Al met al een zeer geslaagde rondvaart.
Er is een fotogalerij aanwezig.
- Gegevens
Cursus stamboom in het Nationaal Archief
Dit artikel verscheen eerder in druk in De Archiefvriend van september 2016
Tijdens de open dag van het Nationaal Archief op 12 juni 2016 was er voor de bezoekers gelegenheid om zich op te geven voor een korte maar zeer intensieve cursus genealogie van telkens vier uren op de zaterdagen 20, 27 augustus en 3 september 2016. Deze cursussen werden verzorgd door de dames L. Goeloe en C. Monsanto. In totaal waren er verdeeld over de drie ochtenden twee en vijftig cursisten aanwezig.
Na binnenkomst en inschrijving ontvingen de cursisten een map met basis gegevens over de aanpak van een familieonderzoek. Hierbij lag het zwaartepunt op de aktes van de burgerlijke stand: geboortes, huwelijken en overlijden. Daarnaast werd er ook informatie verstrekt over andere aanwezige inventarissen die tijdens een familieonderzoek belangrijk kunnen zijn en een brochure van het Nationaal Archief met de openingstijden. Er volgde een korte introductie van de hulpwetenschap genealogie door mevrouw Monsanto. Zij wees op enige voor familieonderzoek op Curaçao specifieke eigenheiden in verband met de naamgeving, spelling en de situatie in vroegere jaren. Ook spoorde ze de cursisten aan om waar mogelijk niet alleen in de diepte te zoeken maar tegelijkertijd in de breedte, waarbij broers en zussen van de voorouders in het onderzoek mee worden genomen.
Cursisten waarvan de voorouders van Bonaire, Aruba of de Bovenwindse eilanden afkomstig waren, maakten daarna als eersten kennis met de digitale databanken. Lering werd getrokken uit het feit dat tijdens de eerste zaterdag door de relatief grote groep door een technisch probleem niet voldoende computers beschikbaar waren. De zaterdagen daarop werden de groepen kleiner gehouden en de apparaten werden van te voren geoptimaliseerd. De telkens grootste groep cursisten waarvan de wortels op Curaçaose te vinden zijn, begon zich daarna met hulp van Lilliane Goeloe te verdiepen in de vroeger algemeen gebruikelijke zoekmethode in de klappers van geboortes, overlijden en huwelijken. Over het algemeen hadden de cursisten zich degelijk voorbereid en hadden familieboekjes, trouwboekjes, geboorteaktes of andere familiegegevens bij de hand. Velen van de deelnemers konden na vier uren al volledig ingevulde takken laten zien. Niet verwonderlijk - gezien die geschiedenis van Curaçao - dat de wortels van diverse van de cursisten behalve op Curaçao ook in landen als Suriname, Nederland of de zogenaamde Engelse Caribische eilanden gezocht moeten worden.
Op 20 augustus versterkte mevrouw Yolanda Ng, een onderzoekster van Chinese en Arubaanse afkomst, het team. Door haar gedegen kennis van de materie en haar uitgebreide documentatie kon zij de cursisten een indruk geven, wat met inzet en gedrevenheid in de loop van de tijd in het Nationaal Archief te vinden is. Haar familieboek en ook de publicaties van de families Snijders en Troeman lagen ter inzage en konden als inspiratie voor de toekomstige familieonderzoekers dienen.
Ook werden de cursisten gewezen op het kwartaalblad en het lidmaatschap van de vrienden en de mogelijkheid zich op te geven als vrijwilligers in het archief. Op de tweede zaterdag waren de bestuursleden Josette Vos en Dr. A. Trapenberg aanwezig die zeer verdienstelijk meehielpen de nieuwkomers wegwijs te maken.
Hoewel niet iedereen direct in staat was het uitgereikte formulier van de kwartierstaat in te vullen, hadden de cursusleidsters na deze zeer intensieve ochtenden het gevoel dat het hun gelukt was het enthousiasme voor stamboom onderzoek en genealogie over te brengen op de deelnemers. Hopelijk heeft dit tot gevolg dat in de toekomst menigeen de speurtocht zal voort zal gaan zetten. De bijgevoegde foto's tonen een impressie van de activiteiten op de drie zaterdagen.
- Gegevens
Presentatie van een documentaire over joodse diaspore
Op 11 oktober organiseerde het Bestuur van de Stichting Vrienden van het Nationaal Archief de presentatie van een documentaire gemaakt door mevrouw Ieteke (Inchi) Witteveen en medewerkers, met als titel:
“Diasporá hudiu na tur dos banda di laman ”
“Joodse Diaspora aan beide kanten van de zee”
Mevrouw drs. Witteveen, antropoloog, is momenteel directeur van IDA Sa, een instituut voor beheer van de hulpbronnen van de cultuur op Curaçao. Van mei 2001 tot 1 september 2011 was ze directeur van het NAAM, (het National Archeological Anthropological Memory Management Institute), onderzoeksjournalist en sociaal cultureel werker.
De documentaire heeft als doel om de lange, gezamenlijke geschiedenis van Curaçao en Coro, aan de overkant, waar met name de huidige generatie geen weet van heeft, visueel vast te leggen. De 35 minuten durende documentaire was in het Papiamentu en Spaans met ondertitels. Een Engelstalige versie is ook beschikbaar.
Mevrouw Witteveen gaf vóór het vertonen van de documentaire een korte toelichting hierover. Na de documentaire was er gelegenheid zijn om om nader in te gaan op de inhoud en om vragen te stellen aan mevrouw Witteveen.
Na afloop was er weer de gelegenheid om op de patio, onder het genot van een drankje, na te praten.
- Gegevens
Excursie naar de raffinaderij
Op 31 mei was er in de ochtenduren voor een groep van 20 Vrienden van het Archief een rondleiding op het terrein van de raffinaderij.
Na verzamelen en registratie ging de groep met een bus van de Isla naar hun hoofdgebouw waar een bedrijfsfilm over de huidige raffinaderij werd vertoond. Daarna volgde een presentatie van de eigen milieudienst over hun activiteiten. Van de mogelijkheid om daarbij vragen te stellen werd goed gebruik gemaakt. Ook werden er monsters van grondstoffen en eindproducten getoond.
Na een korte pauze reed de bus over het terrein langs de verschillende installaties, waarbij onderweg echter niet kon uitgestapt kon worden, behalve bij het controlecentrum. Daar was er een uitgebreide uitleg hoe men van daaruit alle processen controleert en reguleert. Zo nodig maakt men via een portofoon contact met een medewerker bij de fabriek.
De rondrit vervolgde langs verschillende onderdelen zoals de BOO, Curoil, de zwavelberg, opslag- en werkplaatsen en ook langs de oude directeurswoning en de oude familiebegraafplaats op de voormalige plantage Asiento. Daar liggen onder andere Graaf Charles A. de Larrey (1770-1832) en zijn vrouw Petronella Coerman begraven.
Voor een tweede groep Vrienden was er op 2 juni gelegenheid om deze excursie te maken.
De groepsfoto was op de trap in het hoofdkantoor van de Isla raffinad
erij.
- Gegevens
Ren, Janina, ren!
Op woensdag 11 mei 2016 werd een lezing gegeven door Jeannette van Ditzhuijzen en Marjan Brouwers over hun biografische roman “Ren, Janina, ren!”, welke gaat over de jeugd van Janina de Marchena–Katz.
Die jeugd speelde zich af in het vooroorlogse Polen, nu Oekraïne, met op de achtergrond de permanente dreiging van Hitler-Duitsland. Daarnaast was er veel onderzoek nodig naar de familie, Janina’s geboorteplaats en naar de jaren dertig en veertig in Polen en Duitsland. Het bleek dat Janina aan de ene kant heel gedetailleerde herinneringen had, maar over bepaalde feiten zoals leeftijden van haar familieleden niets wist. Dat moesten de auteurs dus allemaal gaan uitzoeken.
Door naspeuringen op internet, via literatuur, door contacten met familie in Amerika en met Joodse musea in Washington en Warschau wisten de auteurs veel zaken boven water te halen. Al gauw werd duidelijk dat het geheugen soms bepaalde feiten opslaat die niet corresponderen met de werkelijkheid. Af en toe werd het zoeken bemoeilijkt doordat familieleden hun naam hadden veranderd. Maar door goed te graven op internet vonden de auteurs geleidelijk aan steeds meer feiten, waaruit ze de jaartallen van andere gebeurtenissen konden destilleren.
Tijdens de lezing gaven zij een verslag van hun speurwerk naar Janina’s familie, haar geboortestreek Galicië en de omstandigheden welke zich tijdens die oorlogsjaren hebben voorgedaan. Zij lieten daarbij ook foto’s en documenten zien die niet in het boek staan. Verder vertelden zij over de keuzes die ze moesten maken: ‘welke feiten noemen we wel, en welke laten we liever weg. En waarom? Welke gebeurtenissen zijn echt gebeurd en wat hebben de auteurs verzonnen?’
Een zeer interessante en bijzondere lezing; bijzonder en emotioneel omdat op deze avond ook de hoofdpersoon van het boek aanwezig was.
.JPG "dankwoord")
Pagina 1 van 2
